مهران حسنی دبیر و نائب رییس انجمن گردشگری پایدار سبز مازندران و پژوهشگر حوزه گردشگری در یادداشتی نوشت: به‌طور کلی عناصر گردشگری در پنج دسته حمل و نقل، غذا و مراکز پذیرایی، اقامتگاه‌ها، خدمات و جاذبه‌ها تقسیم‌بندی می‌شوند و زنجیره‌هایی از ارزش را در صنعت پربازده گردشگری که هر یک به نوبه خود دارای جایگاه و اهمیت هستند، ایجاد می‌کنند.
به عبارتی دیگر، با تامل در مفهوم و کارکرد صنعت گردشگری، مشخص می‌شود که صنعت گردشگری مجموعه‌ای از عناصر و یا عواملی است که ارتباط تنگاتنگ و نزدیکی با یکدیگر دارند و در تعامل دوطرفه هستند.
سیستم حمل و نقل اعم از جاده‌ای، ریلی، هوایی و آبی به عنوان رابط مقصد با مراکزاقامتی، جاذبه‌ها و سایر مکان‌های گردشگریست، و همین ارتباط تنگاتنگ بیان می‌دارد؛ گردشگری به عنوان صنعت، دارای نظامِ عرضه و تقاضاست و اجرای نظام عرضه این صنعت، متشکل از جاذبه‌ها، خدمات، حمل و نقل، اطلاعات و بخش‌های حمایتی است و کارکرد صحیح هر یک از این عوامل موجب توسعه صنعت گردشگری می‌شود.
حمل و نقل به عنوان عامل مهم در جا به جایی انسان‌ها نقش حائز اهمیتی را در صنعت گردشگری ایفا می‌کند.
با نگاه به سیر تاریخی در حمل و نقل از ابتدا که سفر توسط انسان با پای پیاده و با استفاده از حیوانات انجام شد و طی سیر تکاملی خود و استفاده از کالسکه، خودرو، هواپیما، قطار و کشتی، شاهد تحول عظیم در رشد و توسعه در آن هستیم. و گاهی پیشرفت در برخی از آنها به حدی است که علاوه بر وسیلۀ حمل و نقل، به دلیل جذابیت در ساختار فیزیکی، استفاده از فناوری نوین، هوش مصنوعی و... ، خود به جاذبه‌ای تبدیل شده و در جلب و جذب گردشگران موثرند.
سیستم حمل و نقل به عنوان یک عنصر اساسی در گردشگری که نواحی مبدا و مقصد را برای گردشگر پیوند می‌دهند، در انتخاب روش حمل و نقل و استفاده از آن توسط گردشگران، نیز عواملی چون فراهم بودن امکانات مناسب، مطمئن، راحت، سریع، محدودیت زمانی، فاصله، موقعیت جغرافیایی، امنیت، مزیت، قیمت، رقابت و...، تاثیرگذارند.
گاهاً هزینه حمل و نقل در برخی از مقاصد، بیشترین قسمت از هزینه سفر را به خود اختصاص می‌دهد و تاثیر مستقیم بر نوع و نحوه سفر، علیرغم ذائقه و میل باطنی گردشگران دارد.
بنابراین می‌توان گفت که تابع تقاضای سفر برای صنعت گردشگری، متاثر از هزینه‌های حمل و نقل بوده و یکی از عواملی که در توسعه گردشگری و افزایش تقاضای آن اثر قابل توجهی دارد، هزینه حمل و نقل است.
با توجه به ارتباط دو سویه بین این دو صنعت اشتغال‌زا و درآمدزا، برای ایجاد و توسعه جاذبه‌ها و مناطق گردشگرپذیر، در برنامه‌ریزی‌ها باید قابلیت دسترسی را در اولویت برنامه مطالعاتی و عملیاتی از بین عناصر متعدد و مختلف مورد نیاز ایجاد و توسعه سرمایه‌گذاری قرار داد.
از این‌رو می‌توان گفت توسعه گردشگری، ارتباط عمیق با پیشرفت‌های حاصل شده در توسعه حمل و نقل، علوم و فنون و به نوعی توسعه وسایل، تسهیلات و تاسیسات زیربنایی لازم برای انجام سفر دارد و در مقاصد گردشگری که محدودیت‌هایی دسیستم حمل و نقل و ساختار زیربنایی وجود داشته باشد، به عنوان بزرگترین مانع و عامل بازدارنده در مسیر رشد گردشگری خواهد بود.
به‌طور قطع توسعه گردشگری نیازمند سرمایه‌گذاری‌های خرد و کلان در امور زیربنایی و روبنایی مقاصد سفر است و اگر چه در بازاریابی و جذب گردشگر، فاصله و مسافت بین مبدا و مقصد بسیار تاثیرگذار است، ولی با توسعه قابلیت‌های دسترسی، می‌توان این موانع را رفع و یا کم‌اثر کرد، و در واقع با دسترسی مناسب، در زنجیره عناصر و ارکان گردشگری، سفر را تسهیل و مسافرت را آسان کرد.
مازندران، استانی است در کرانه جنوبی دریای خزر که با استان‌های گلستان، سمنان، البرز، قزوین، گیلان و پایتخت کشور تهران هم‌مرز است و از طریق دریای خزر به کشورهای ترکمنستان، قزاقستان، روسیه و آذربایجان مرز بین‌المللی دارد.
همچنین دارای 22 شهرستان که شبکه ارتباطی بین آنها امری بسیار حیاتی و اساسی است، زیرا ارتباطات موثر و سریع بین آنها در توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه تاثیرگذار است.
مازندران از طریق راه‌های دسترسی جاده‌ای هراز، کندوان و سوادکوه به مرکز کشور متصل می‌شود و از طریق دیگر مسیرهای زمینی به استان‌های همسایه می‌رسد. نیز، مسیر ریلی بسیار زیبایی دارد که به ارتباط با دیگر استانها و شهرهای کشور در حمل و نقل کمک می‌کند. همچنین سه فرودگاه در ساری، نوشهر و رامسر که به عنوان راه‌های ارتباطی هوایی، مازندران را از طریق پروازهای داخلی به دیگر استانها و با پروازهای بین‌المللی به برخی از کشورها وصل می‌کند.
در واقع مازندران، دارای یک سیستم حمل و نقل ترکیبی چندوجهی جاده‌ای، ریلی و هوایی است. ولی به دلایل گستردگی منابع طبیعی و فرهنگی، نیز مسافت نزدیک به استان‌های همجوار و به‌ویژه تهران و البرز که بیشترین تعداد گردشگران داخلی این استان را اختصاص می‌دهند، از حمل و نقل جاده‌ای بیشتر از سایر گونه‌های حمل و نقل بهره می‌برد.
لذا انجام سفرها به صورت جاده‌ای و زمینی و با استفاده از خودروها برای سفر به استانی که سالانه میلیون‌ها گردشگر را پذیرش و میزبانی می‌کند و به عنوان مقصد برتر کشور، دارای جایگاهی واجد اولویت برای انتخاب سفر است، ضرورت توجه بیشتر به راه‌های دسترسی جاده‌ای، وسایل حمل و نقل ایمن، مطمئن و مدرن با ارائه خدمات مناسب و باکیفیت را مضاعف می‌نماید تامسافران ضمن استفاده از جاده‌های مناسب، از مسیر سفر که مبلمان جاده‌ای هم در آن رعایت و اجرا شده، لذت ببرند.
چرا که زیرساخت‌های مناسب و کافی برای توسعۀِ موفقیت‌آمیز گردشگری، لازم و ضروریست، و همچنان که شرح آن گذشت، غالب سفرها به استان مازندران به صورت جاده‌ای و زمینی صورت می‌گیرد، ضرورت بهبود سیستم و توسعه شبکه حمل و نقل و راه‌های ارتباطی امری اجتناب‌ناپذیر است.
در حوزه گردشگری دریایی نیز مازندران فاقد شناورهای تفریحی که قادر به انجام تورهای دریایی باشد، است وعلیرغم وجود متقاضیان متعدد برای ورود به این عرصه و ارائه این دسته از شناورها در سال‌های گذشته، به دلیل ممنوعیت قانونی در ورود کشتی‌های تفریحی، این امر امکان‌پذیر نشد.
اما با رفع این ممنوعیت در ماده 83 قانون برنامه هفتم توسعه، امید است که سرمایه‌گذاران با انگیزه، با تسهیلگری که در مقررات اعمال می‌شود، با همان انگیزه و اشتیاق در این عرصه نو و مغفول مانده گردشگری استان که قطعاً با این تعداد گردشگر ورودی که محرک قریب به 80درصد آنها برای سفر به مازندران استفاده از دریاست، سرمایه‌گذاری، دارای توجیه اقتصادی خواهد بود.
در بخش‌های شبکه ارتباطی ریلی و هوایی، باتوجه به پتانسیلی که در گردشگری ریلی و گردشگری هوایی در استان وجود دارد، در یادداشتی مستقل به آنها پرداخته خواهد شد.
یادآور می‌شوم؛ با توجه به توسعه‌یافتگی، پیشرفت و کارآمدی صنعت حمل و نقل و کیفیت خدمات در آن، با توسعه صنعت گردشگری و رابطه مستقیم و پیوند ناگسستنی که بین آنها وجود دارد، لزوم شناخت منافع مشترک و همزمان بخش گردشگری و حمل و نقل، همکاری سازمانی در حوزه‌های مشترک این دو بخش در فرایند برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری بین متولیان این دو بخش ضروری است و پیشنهاد می‌شود.
انتهای پیام/
نظر شما